Το πρώτο μυθιστόρημα της Ευαγγελίας Χαραλάμπους-Παυτίνου «Κατακαλόκαιρο» ήταν ανάμεσα στα πέντε επικρατέστερα έργα των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων για το 2021, στην κατηγορία Μυθιστόρημα και το books-cy.com δεν έχασε την ευκαιρία να επικοινωνήσει με τη συγγραφέα, ώστε να μάθει περισσότερα γι’ αυτό.
Καλησπέρα σας και πραγματικά σας ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας, γι’ αυτή την συνέντευξη που μας παραχωρείτε.
Κι εγώ σας ευχαριστώ. Το books-cy.com αγαπά το βιβλίο, χρειαζόμαστε τέτοιες κινήσεις.
Ας αρχίσουμε λίγο ανάποδα. Θέλω να σας ρωτήσω πώς αισθανθήκατε όταν είδατε πως το βιβλίο σας ήταν ανάμεσα στα επικρατέστερα των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας και αν το περιμένατε αυτό, όταν γράφατε τις σελίδες του.
Μεγάλη συγκίνηση, μεγάλη χαρά, σαν το παιδάκι που του λέει «Μπράβο» η δασκάλα. Με το δεδομένο ότι είναι το πρώτο μου βιβλίο, είναι ένα κίνητρο για να συνεχίσω. Ας παραδεχτούμε ότι η συγγραφή είναι μια επίπονη διαδικασία, γεμάτη έκθεση, αμφιβολίες, ανασφάλειες. Όταν λοιπόν λαμβάνει κανείς μια διάκριση, είναι ένα σκαλοπατάκι, μια στιγμή «βάλσαμο» για τις όποιες δεύτερες σκέψεις, δισταγμούς κ.λπ. Σαν να σου λένε: μπορείς, συνέχισε. Όσο για το αν το περίμενα, γράφει κανείς από ανάγκη να εκφραστεί, μπαίνει σ΄ έναν δρόμο που δεν ξέρει πού θα τον οδηγήσει. Αποφεύγω να μπαίνω σε αυτή τη διαδικασία, για να μην απογοητεύομαι. Προτιμώ να έχω χαμηλές προσδοκίες, για να έχω τη χαρά μικρού παιδιού όταν έρθει το δώρο. Αλλά ταυτόχρονα θεωρώ πως κάθε καλλιτέχνης γενικότερα, συγγραφέας, ηθοποιός, μουσικός κ.λπ. πιστεύει στον εαυτό του. Πως έχει να πει κάτι. Αυτή η ακροβασία ανάμεσα στην ανασφάλεια και την αυτοπεποίθηση είναι υγιής και απαραίτητη. Και τη θέλουμε και την κριτική, (καλή/κακή), και τον έπαινο. Όπως είπε ο Κωστής Παπαγιώργης: «Το Εγώ έχει ανάγκη από έναν καλό λόγο για να ζήσει». Και όταν λέμε Εγώ, δεν εννοούμε να γράφει κανείς από ματαιοδοξία, αλλά από ανάγκη να πει τα πράγματα όπως τα βλέπει αυτός, από τη δική του ματιά, με τη δική του ευαισθησία, τον δικό του ξεχωριστό τρόπο.
Τι σας ώθησε στην συγγραφή του «Κατακαλόκαιρου», από πού εμπνευστήκατε για τη συγγραφή του;
Ένα ταξίδι στην Ικαρία αρχικά. Το ξεχωριστό αυτό νησί, με τα πανηγύρια, το ωτοστόπ, τους ανθρώπους που ξέρουν να ζουν όμορφα… Η Ικαρία είναι μια από τις 5 blue zones στον πλανήτη, το νησί της μακροζωίας. Ήταν το τέλειο σκηνικό για να ξεκινήσει η ιστορία. Είχα ανάγκη να γράψω μια ιστορία για τον φόβο, την απώλεια, τη μαγική επίδραση του έρωτα. Για τη σχέση μας με τους μπαμπάδες και τις μαμάδες μας. Για την ευτυχία. Σ’ αυτό το νησί της «ανεμελιάς», οι ήρωες του βιβλίου έχουν ένα σωρό φορτία. Στην Ικαρία λοιπόν, μέσα από την αλληλεπίδραση και τις συγκρούσεις, θα ερωτευτούν, θα ονειρευτούν, θα γελάσουν, θα κλάψουν, θα αποδράσουν, θα εγκαταλειφθούν, θα ζήσουν μέσα από το «Κατακαλόκαιρο» όλες τις εποχές.
Ικαρία, Αθήνα, Κένυα, Γαλλία… Πώς χωράνε αυτές οι τοποθεσίες μαζί, μέσα σε μία ιστορία και πώς αντλήσατε πληροφορίες γι’ αυτές, ώστε να τις δώσετε μέσα από τις σελίδες του βιβλίου στον αναγνώστη;
Έζησα στην Αθήνα δεκατρία χρόνια λόγω σπουδών. Η ιστορία ξεκινάει στην Ικαρία, συνεχίζεται στην Αθήνα, είναι φόρος τιμής γι’ αυτή την πόλη, με τα όμορφά της, τις ασχήμιες της, όλα. Άρα, Ικαρία και Αθήνα είναι αγαπημένοι τόποι, τους έχω περπατήσει, τους έζησα. Όπως και η Γαλλία. Στην Κένυα δεν έχω πάει, αλλά το κενό κάλυψαν οι διηγήσεις μιας φίλης που συμμετείχε σε εθελοντικό πρόγραμμα, έρευνα και υλικό από διηγήσεις πολλών ανθρώπων που επισκέφτηκαν την Αφρική, βιντεάκια, μουσικές, φωτογραφίες. Υπάρχει μια πολυπολιτισμικότητα σ’ αυτό το μυθιστόρημα, όπως και στη ζωή.
Πόσο καιρό σας πήρε για τη συγγραφή του βιβλίου; Εκδόθηκε αμέσως; Τι δυσκολίες συναντήσατε μέχρι να φτάσει στα ράφια των βιβλιοπωλείων;
Το εμπνεύστηκα αρχικά το 2012 και εκδόθηκε λίγο πριν από το 2022. Όπως φαντάζεστε, μέσα σ’ αυτή τη δεκαετία πέρασε από περιπέτειες. Το πρωτόλειο κείμενο γράφτηκε μέσα σε δύο χρόνια. Δεν ήταν έτοιμο να βγει. Το άφησα στην άκρη, στο μεταξύ συνέβησαν κοσμογονικές αλλαγές στη ζωή μου, έγινα μητέρα, έπεσα με τα μούτρα στα μωρά μου, που έχουν διαφορά δύο ετών, και κάποια στιγμή θυμήθηκα και το βιβλίο. Το ξανάγραψα στην ουσία, κράτησα ελάχιστα από το αρχικό κείμενο. Σαφέστατα συνάντησα δυσκολίες, ζούμε σε μια εποχή που υπάρχει πληθώρα βιβλίων, οι εκδοτικοί οίκοι λαμβάνουν χιλιάδες χειρόγραφα, αλλά επέμενα, γιατί ήθελα πραγματικά να εκδοθεί. Στάθηκα τυχερή, κάποιος φίλος συγγραφέας μού πρότεινε τον Μωβ Σκίουρο, ένα μικρό βιβλιοπωλείο στο κέντρο της Αθήνας, που εκδίδει λίγα βιβλία κάθε χρόνο. Άνθρωποι αφοσιωμένοι στο βιβλίο. Τους άρεσε και μετά από μερικούς μήνες εκδόθηκε. Η πιο μαγική στιγμή ήταν όταν πήγα στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μου και το βρήκα εκεί. Ανάμεσα σε άλλους αγαπημένους συγγραφείς.
Είναι το πρώτο σας βιβλίο, όμως γνωρίζω πως γράφετε συχνά και πολύ. Τι σημαίνει η γραφή για εσάς;
Είναι μια στιγμή ελευθερίας. Μου θυμίζει την αίσθηση που έχει κανείς μπροστά σε έναν ανοικτό δρόμο, δρόμος μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι. Παίρνω μια λευκή σελίδα και εκ του μηδενός φτιάχνω μια ιστορία, είτε μεγάλη είτε μικρή. Προσέχω πάντα την ατμόσφαιρα, για να στήσω έναν ολόκληρο κόσμο. Έχω ανάγκη να καταφεύγω σ’ έναν άλλο κόσμο. Ταιριάζουν απόλυτα οι στίχοι του Χρήστου Λάσκαρη: «Επιμένω σ’ έναν άλλο κόσμο. Τον έχω τόσο ονειρευτεί, τόσο πολύ έχω σεργιανίσει μέσα του, που πια είναι αδύνατον να μην υπάρχει».
Ο κόσμος αυτός, ειδικά στην περίπτωση του διηγήματος, της μικρής φόρμας, είναι σαν μια φωτογραφία, μια σκηνή από τη ζωή ενός ανθρώπου. Αυτό το βρίσκω μαγικό. Μέσα από τις λέξεις να δημιουργώ ήρωες αληθοφανείς, στέρεους χαρακτήρες, για να μπορεί ο αναγνώστης να ταυτιστεί, να του είναι οικείοι, και ταυτόχρονα να έχουν κάτι το ελκυστικό, το ερωτεύσιμο. Μου θυμίζει λίγο το παιχνίδι ενός παιδιού, που φτιάχνει με τα τουβλάκια του ένα εργοστάσιο, ένα ζαχαροπλαστείο, βάζει μέσα ανθρωπάκια, και ξεχνιέται. Μου αρέσει να δοκιμάζω πράγματα μέσα από τη γραφή. Και το πιο αγαπημένο μου κομμάτι είναι το μοίρασμα. Να μοιράζομαι κάτι που ονειρεύτηκα, φαντάστηκα, με τον αναγνώστη. Να έρθει να μου πει: ξέρεις, λάτρεψα αυτό το στοιχείο. Εκεί είχα αγωνία, έλεγα, θα φύγει, δεν θα φύγει; Θα τη βρει; Πώς θα γίνει;
Κατά την προσωπική σας άποψη, ποιο είναι το ζητούμενο για έναν συγγραφέα;
Το να φτιάξει μια ιστορία που θα πει κάτι στον αναγνώστη. Να φέρει κάτι καινούργιο στη ζωή του, μια νέα οπτική ίσως. Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να χαθούν μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου, να ξεχαστούν, να συγκινηθούν, να ταξιδέψουν. Η τέχνη έχει δύναμη, λειτουργεί πολυεπίπεδα: συγκινείσαι, διασκεδάζεις, σκέφτεσαι, ενδοσκοπείς, υποφέρεις, συμπάσχεις… Και το πιο αγαπημένο μου σχόλιο: «συνήθως δεν διαβάζω, αλλά το βιβλίο σου το διάβασα εύκολα». Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία για έναν συγγραφέα, από το να κατακτήσει τον αναγνώστη, να φέρει έναν άνθρωπο κοντά στο βιβλίο. Να χτίσει μαζί του συγγραφική σχέση.
Τι είδους βιβλία διαβάζετε και ποια βιβλία σας έχουν «σημαδέψει» στη ζωή σας;
Κυρίως κοινωνικά. Αγαπώ τα βιβλία που συνδυάζουν φιλοσοφία, ψυχολογία. Για παράδειγμα ο Μίλαν Κούντερα συνδυάζει αριστοτεχνικά την ερωτική ιστορία, τη φιλοσοφία, τα υπαρξιακά ερωτήματα, την ιστορία. Έχω κατά καιρούς διαβάσει και πολλά θεατρικά κείμενα. Αγαπώ τους ήρωες του Τσέχωφ, του Τέννεσι Ουίλλιαμς, του Σαίξπηρ. Και ποίηση, κυρίως αυτήν που είναι στα όρια του πεζού. Πέρα από τους κλασικούς, Ντοστογιέφσκι, Μάρκες, Μπέκετ, Καμύ κ.λπ., το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι ήταν ο Μικρός Πρίγκηπας.
Τελικά, ήρθε το κατακαλόκαιρο στη ζωή σας μετά το βιβλίο αυτό;
Το Κατακαλόκαιρο ως σύμβολο μιας μαγικής στιγμής πληρότητας κρατάει τόσο λίγο! Έρχεται, μεταναστεύει, ξαναγυρνάει, είναι νομαδική η ζωή του. Θα έλεγα ότι έγινε μια ωραία αρχή, το ζητούμενο είναι τώρα να στρωθώ στη δουλειά και να συνεχίσω. Νιώθω ότι έχω δρόμο ακόμα, ότι έχω πράγματα να πω.
Και κλείνοντας, θα ήθελα να μας αναφέρετε τα μελλοντικά σας σχέδια και εάν υπάρχει κάποιο νέο βιβλίο σε αυτά.
Για την ώρα γράφω ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα, ένα μωσαϊκό από μικρές ιστορίες, με θεματικό άξονα μια πόλη.
Θέλω να σας ευχαριστήσω και πάλι για την αποδοχή της πρόσκλησης. Θέλω να κλείσετε αυτή τη συνέντευξη με όποιον τρόπο θέλετε εσείς.
Απόσπασμα από το «Κατακαλόκαιρο».
Το ημερολόγιο δείχνει 24 Δεκεμβρίου. Γενέθλια. Ο Ερμής κοιτάζεται στον καθρέφτη. Σαράντα χρονών σήμερα, νέα δεκαετία και οι απορίες αυξάνονται. Αν υποθέσουμε ότι ο μέσος όρος ζωής είναι γύρω στα ογδόντα, έχει φτάσει κάπου στα μισά. Με άλλες λέξεις, δηλαδή, είναι μεσήλικας; Να μια εξωφρενική λέξη, αρνείται να την εντάξει στο λεξιλόγιό του. Κι αν το σύμπαν είναι σχολείο, ποιο είναι το μάθημα που έχει να πάρει; Φοβάται ότι υπάρχουν όλα εκεί έξω και εδώ, μέσα του, κι αυτός δεν έχει τον τρόπο να τα ξεκλειδώσει. Σαν ένα μήνυμα σε χαρτάκι αποκλειστικά γι’ αυτόν, σε μια γλώσσα που δεν μπορεί να τη διαβάσει. Όλα αυτά τα ερωτήματα τον κουράζουν. Αλλά αυτός είναι, πάντα έτσι ήταν. Έχει αυτή την ουσία μέσα του, που τον κάνει να ψάχνει συνεχώς, να αμφιβάλλει, να αρνείται. Και οι σκέψεις δεν σταματάνε ποτέ. Μόνο κοντά στη μικρή δασκάλα ησυχάζει, οι απορίες μπαίνουν σε λήθαργο. Είναι το φωτεινό του παράθυρο. Και ποιος δεν θέλει στη ζωή του λίγο περισσότερο ουρανό;
Το βιογραφικό της Ευαγγελίας Χαραλάμπους-Παυτίνου:
Η Ευαγγελία Χαραλάμπους-Παυτίνου γεννήθηκε το 1980 στην Πάφο. Σπούδασε Ελληνική φιλολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (E.K.Π.Α) και Θέατρο στο «Νέο Ελληνικό Θέατρο». Κατέχει Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό δίπλωμα στην Ηθική φιλοσοφία (Ε.Κ.Π.Α). Έχει κάνει μαθήματα δημιουργικής γραφής σε Ελλάδα και Κύπρο. Διηγήματα και παραμύθια της έχουν διακριθεί σε διάφορους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς σε Ελλάδα και Κύπρο. Διηγήματά της περιλήφθηκαν σε δύο ανθολογίες: Ιστορίες για την Ελλάδα, Ο Άνθρωπος χωρίς προσωπείο. Διηγήματα, παραμύθια και άρθρα της υπάρχουν στο Ηθική, C.S.I., lemilou.blogspot.com, σε ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά όπως: 121 words, periou.gr, fractalart.gr, diastixo.gr, koukidaki.gr, hartismag.gr, monoklread.gr , Κέφαλος, logografis.gr και στο κυπριακό λογοτεχνικό περιοδικό Άνευ. Το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο Κατακαλόκαιρο κυκλοφόρησε (Οκτώβριος 2021) από τις εκδόσεις Μωβ Σκίουρος (Αθήνα) και ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος Κύπρου (βραχεία λίστα).
